نگرش سنجی رابطه دولت و ملت در ایران (روش شناسی کیو)

نوع مقاله : گردآوری و مروری

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی نور طوبی تهران

2 عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست) 
در یک نظام مردم سالار دینی مردم در ایجاد مقبولیت برای حکومت و در جهت کارآمد سازی آن موثرند. اما شیوه نگرش مردم در مورد میزان و چگونگی ایفای نقش خود در حکومت تحت تاثیر عوامل مختلف، در گذر زمان دستخوش تغییر می شود که عامل موثری در تعیین رابطه متقابل ملت و دولت و در نتیجه تعیین میزان مقبولیت و کارآمدی نظام است. در این پژوهش سعی شده نگرش مردم ایران در رابطه با راه های بهبود اوضاع کشور بررسی، و تاثیر عوامل احتمالی در نوع نگرش آنان شناسایی گردد. بدین منظور از روش شناسی کیو برای کشف نگرش ها و عامل های موجود در آن استفاده شده است. در این روش پس از شناسایی فضای گفتمان موجود ، با گزینش افرادی دارای نگرش های متفاوت و نظرخواهی از آنان، نظرات آنان بررسی شده و با تحلیل عاملی آن افرادی با نظرات مشابه در کنار هم قرار گرفته و ذهنیت افراد هر گروه مورد شناسایی و تحلیل و بررسی قرار می گیرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد نوع نگرش مردم به رابطه دولت و ملت و به تبع آن نقش خود در کارآمدی حکومت، عامل تعیین کننده ای در نوع نگاه آنان به مسائل و مشکلات کشور و شیوه رفتار سیاسی و اجتماعی آنان می‌باشد که لزوم توجه مدیریت کلان کشور نسبت به مدیریت افکار عمومی و اصلاح نگرش مردم در این زمینه را نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Exploring attitudes toward Relationship between Government and Nation in Iran: A Q-methodology study

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Ahmadian 1
  • Ruhollah Eslami 2
چکیده [English]

In an Islamic democracy system, people have an effective role in creating acceptability for government, in order to make it efficient. But according to some different factors, people’s attitude towards their role and its extent in the government changes during the time; that is an effective factor in determining the interaction between nation and government, and thus determining the acceptability and effectiveness of the government. This study aims to examine Iranian’s attitudes about the ways to improve situation and life standards in Iran and to identify the influence of probable factors in their attitudes. For this purpose, Q methodology is used to explore the attitudes and factors in it. This methodology after identifying the existing discourses, chooses attitudes of different people who were polled and then checks them out, and detects and analyzes the mentality of individuals in each group. The result of this study indicates that, the type of people’s attitude towards relationship between the nation and the government and consequent their role in making government efficient is a determining factor in their approach towards the national issues and problems and the style of their social and political behaviors as well, thus it clearly shows that how senior managers should pay attention to manage public opinion and modifying public attitudes in this case.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Q-Methodology
  • Political Culture
  • Islamic democracy
  • legitimacy
  • Effectiveness
[آیت الله] حسینی خامنه‌ای، علی، روزنامه اطلاعات، 14/10/82.
[آیت الله] موسوی خمینی، روح الله (1369). البیع. ج 2. قم: اسماعیلیان.
موسوی خمینی، روح الله (1385). صحیفه امام. ج 4، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار  امام خمینی(ره).
[آیت الله] موسوی خمینیa، روح الله (1378). صحیفه امام. ج 5، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار  امام خمینی(ره).
[آیت الله] موسوی خمینیb، روح الله (1378). صحیفه امام. ج 18، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار  امام خمینی(ره).
[آیت الله] موسوی خمینیc، روح الله (1378). صحیفه امام. ج 6، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار  امام خمینی(ره).
ابن‌طقطقی، محمدبن­علی (1360). تاریخ­فخری در آداب­ملکداری و دولتهای اسلامی. گلپایگانی، وحید. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
اسحاقی، سید حسین (1380). اصول و ویژگی­های مردم­سالاری دینی. مجله مبلغان، شماره 69.
آقابخشی، علی و افشاری راد، مینو (1383). فرهنگ علوم سیاسی. تهران: چاپار.
بشیریه، حسین (1380). موانع توسعه سیاسی در ایران. تهران: گام نو.
بصیری، محمدعلی (1379)، مفهوم امنیت ملی، فصلنامه‌ خاورمیانه، شماره‌ی 28.
پای، لوسین (1380). بحران‌ها و توالی‌ها در توسعه سیاسی. خواجه سروی، غلامرضا. تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
جوادی­آملی، عبدالله (1378). ولایت فقیه؛ ولایت فقاهت ­و عدالت. قم: اسراء.
چاندوک، نیرا. جامعه مدنی و دولت؛کاوشهایی در نظریه سیاسی. فاطمی، فریدون و بزرگی، وحید (1377). تهران: مرکز.
حافظ نیا، محمدرضا (1382). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی.تهران: سمت.
حسینی، یعقوب، بهجتی اردکانی، بابک و رحمانی، سحر (1390). شناسایی ذهنیت افراد نسبت به سیاست­های خصوصی­سازی در ایران(سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی) با استفاده از روش­شناسی کیو. فصنامه کاوش­های مدیریت بازرگانی. سال سوم شماره 6.
حشمت‌زاده، محمدباقر (1385). جامعه شناسی سیاسی ایران. نشریه زمانه. شماره 53 و 54.
حشمت‌زاده، محمدباقر (1379). ارتباطات و امنیت ملی در جنگ عراق و ایران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
حیدری، احمد(1382). مردمسالاری دینی در بیان مقام معظم رهبری. فصلنامه حکومت اسلامی. شماره 29.
خوشگویان فرد، علیرضا (1386). روش­شناسی کیو. تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
دانایی فرد، حسن، الوانی، سید مهدی و آذر، عادل (1387). روش­شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران: صفار.
دانایی فرد، حسن، الوانی، سید مهدی و آذر، عادل (1388). روش­شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران: صفار.
رزاقی، سهراب (1375). مولفه‌های فرهنگ سیاسی ما. فصل نامه نقد و نظر، سال دوم، تابستان و پاییز.
رئوفت، رحیم (بی تا). مبانی اقتدار در فرهنگ سیاسی ایران. بازیابی شده از پرتال جامع علوم انسانی به آدرس: http://www.ensani.ir/fa/content/124436/default.aspx
زاهدی، شمس‌السادات‌ و الوانی، سیدمهدی‌ و فقیهی، ابوالحسن (1379). فرهنگ جامع مدیریت. تهران: انتشارات دانشگاه‌ علامه‌ طباطبایی.
سازمان تبلیغات اسلامی (1378). حدیث ولایت (مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
سردارآبادی، خلیل الله (1380). تاثیر تغییرات ساختاری و جهانی شدن بر فرهنگ سیاسی ایران. فصلنامه مطالعات ملی، شماره ۱۰.
سید ابن طاووس(1385). کشف المحجه یا فانوس. ترجمه اسدالله مبشری. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
سید رضی(1379).  نهج ‏البلاغه. ترجمه مصطفی زمانی، قم: نبوغ.
سیف، احمد (1390). همچون شبان-رمگیم. هفته‌نامه شهروند امروز. شماره ۸۲
شاکرین، حمیدرضا (1382). حکومت دینی. قم: معارف.
صحرایی، علی (1391). شکاف نظری و رفتاری در فرهنگ سیاسی دانشجویان دانشگاه تهران و عوامل موثر برآن. Journal of Social Sciences. دوره 9، شماره 2.
طباطبایی، جواد (1383). زوال اندیشه سیاسی در ایران. تهران: کویر.
قاضی مرادیa، حسن (1387). استبداد در ایران. تهران: اختران.
قاضی مرادیb، حسن (1387). ملکم خان نظریه پرداز نوسازی سیاسی در عصر مشروطه. تهران: اختران.
قائدی، محمدرضا (1383). مشروعیت و کارآمدی نظام سیاسی. مجله راهبرد، ش31.
قلی پور، رحمت الله (1387). حکمرانی خوب و الگوی مناسب دولت. انتشارات معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
قوام، عبدالعلی (1388). چالشهای توسعه سیاسی. تهران: قومس.
کمالی­اردکانی، علی­اکبر (1383). دولت انتخابی­ومردمسالاری. تهران: کویر.
مصباح یزدی، محمد تقی (1377). حقوق و سیاست در قرآن. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ج 1
مصباح یزدی، محمد تقی (1378). نظریه سیاسی اسلام. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. ج 2.
معینی، صغری (1370). فرهنگ واژه‌ها و اصطلاحات مدیریت و سازمان. تهران: وزارت کشاورزی.
نادری قمی، محمدمهدی (1387). نگاهی گذرا به ولایت فقیه. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
وینسنت، اندرو. نظریه‌های دولت. بشیریه، حسین (1381). تهران: نی.
همایون، سید حسین (1380). جایگاه مردم در حکومت از نظر محقق نراقی. مجله حوزه، شماره 107 و 108، صص 272-273.
همایون، سید حسین (1380). جایگاه مردم در حکومت از نظر محقق نراقی. مجله حوزه، شماره 107 و 108.
Addams, H., Q methodology. In H. Addams, & J. Proops (Eds.), Social discourse and environmental policy: An application of Q methodology, 2000, pp 14-40
Almond, G. A. and SIDNEY VERBA (1974). The Civic Culture. Princeton: Princeton university press.
Amin, Z. (2000). Q methodology – A journey into the subjectivity of human mind. Singapore Medical Journal, 41 (8): 410–414.
Brown, S.R., 1996, “Q Methodology and Qualitative research”, Qualitative Health Research, 6(4), pp. 561-567
Brouwer, M. (1999). Q is accounting for tastes. Journal of Advertising Research, 39 (2): 35-39.
Donner, J. (2001), Using Q-sort in Participatory Processes: An Introduction to the Methodology. In R. A. Krueger, M. A. Casey, J. Donner, S. Kirsch, & J. N. Maack, Social Development Papers (Vol. June). Washington, D.C: Social Development Department of the World Bank. pp 24-49
Mrtek, R. G., Tafesse, E., & Wigger, U. (1994), Q-methodology and subjective Research. Journal of Social and Administrative Pharmacy, 13, pp 54-64
Ten Klooster, P. M., Visser, M., & de Jong, M. D. (2008). Comparing two image research instruments: The Q-sort method versus the Likert attitude questionnaire. Food Quality and Preference.19, pp 511-518