نوع مقاله : گردآوری و مروری
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا
2 کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه الزهرا
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
In this research the Average productivity index of labor and capital are measured and analyzed. The growth of the total factor productivity (TFP) and its share in value added is then measured. The case under study is the industrial sector of province of Kordestan in Iran. In order to achieve this goal, based on the International classification of the commodities, ( ISIC Riv, 2) and applying panel data for the period 2005 – 2011, the industrial sector is categorized into 23 groups and the productivity is measured. The findings of this research show that, the Average productivity index of labor and capital for the industry level as a whole was 3.7 and 0.70 respectively. The results of the calculation of the annual growth of total factor productivity of factor production was 3 percent, which shows a higher growth, in compare with the industrial sector of Iran, based on a number of other studies .
کلیدواژه‌ها [English]
مقدمه
در تئوری‌های رشد، بهرهوری به عنوان یکی از مهمترین عوامل رشد اقتصادی مطرح میگردد. سطح بهرهوری در تولید صنعتی، یکی از معیارهای مهمی است که از طریق آن می توان به قدرت یک فعالیت صنعتی برای دستیابی به مزیتهای نسبی در سطح داخلی و خارجی پی برد. به عبارت دیگر، رشد بهرهوری یکی از پیش شرط‌های اساسی ارتقاء سطح رقابتپذیری بخش صنعت و موفقیت آن در شرایط رقابت فزایندة جهانی به شمار می‌رود.
از سوی دیگر، بر اساس سالنامههای آماری استان کردستان و بررسی حسابهای اقتصادی در سال 1390، بخش صنعت استان کردستان با 5 درصد سهم از کل GDP استان، بعد از بخش معدن کمترین سهم را در GDP استان داشته است؛ و این بخش با ارزش افزودهی 2629 میلیارد ریال یکی از بخشهای ضعیف وکماثر در تولید ناخالص استان بوده، که این امر دلالت بر عدم رونق و گسترش این بخش در اقتصاد استان است. ضمن آنکه، در سال 1390 سهم ارزش افزوده بخش صنعت استان کردستان از کل ارزش افزوده کشور 4/0 درصد بوده. به‌علاوه، مطابق سرشماری سال 1390 سهم اشتغال بخش صنعت 8/8 درصد از کل شاغلین استان بوده که در مقایسه با سهم بخش کشاورزی، 29%، و سهم بخش خدمات، 6/43 %، در سطح نسبتاً پایینی قرار دارد.
از آنجا که رشد بهرهوری می تواند سبب کاهش هزینه‌های تولید و افزایش قدرت رقابت تولیدکنندگان در بازار و کاهش سطح قیمتها گردد، این امر منجر به کاهش هزینه متوسط کالاها و خدمات در بازار و افزایش میزان سودآوری در واحدهای تولیدی - صنعتی میشود. پیامد چنین تحولی تأثیر بسیاری بر افزایش تقاضا و از همه مهم‌تر افزایش قدرت رقابتی محصولات در بازارهای داخلی و بینالمللی خواهد شد. این روند به توسعه تولید، کاهش شکاف تولید و استفاده حداکثر از ظرفیت‌های بالقوه تولیدی می‌انجامد؛ لذا حجم سرمایه گذاری افزایش یافته و بهرهگیری از ابداعات و فناوری‌های جدید گسترش یافته و این خود عاملی مؤثر بر رشد بهرهوری در آینده خواهد شد.
بررسی عملکرد کشورهایی که طی سالهای گذشته رشد چشمگیری داشته‌اند حکایت از آن دارد که اکثر این کشورها، این رشد را عمدتاً از طریق افزایش بهرهوری بدست آوردهاند، به‌طوریکه که نقش سرمایهگذاری جدید در این رشد در مقایسه با نقش بهرهوری آن اندک بوده است. (امامی میبدی، 1379).
هدف از این تحقیق اندازهگیری و تحلیل شاخصهای بهرهوری جزئی نیروی کار و سرمایه و همچنین محاسبه رشد یهره وری کل، دربخش صنعت استان کردستان است. شایان ذکر است که از اهداف سیاستهای کلی نظام در بخش صنعت، افزایش سهم بخش صنعت در تولید داخلی و افزایش ارزش افزوده بخش صنعت، از طریق رشد سرمایه گذاری و افزایش اشتغال بوده است. مضافاً اینکه بر انسجام و تعادل منطقه‌ای در کشور، و همچنین بهرهگیری از مزیتهای نسبی موجود کشور، تاکید شده است. در این تحقیق، پس از مقدمه، به مروری کوتاه بر ادبیات موضوع پرداخته میشود. در بخش دوم، پیشینه تحقیق ارائه میشود. سپس در بخش مربوط به روش تحقیق، ابتدا نحوه جمع آوری دادهها، معرفی متغیرها و روند آنها بحث میشود. محاسبه شاخصهای بهرهوری و همچنین رشد بهرهوری کل صنایع استان و محاسبه سهم رشد بهرهوری کل عوامل تولید و نهادههای تولید در رشد ارزش افزوده، از وظایف این بخش از تحقیق است. بررسی عملکرد زیربخشهای صنعت به تفکیک شاخص بهرهوری جزئی و کل عوامل تولید قسمت انتهایی این بخش را تشکیل میدهد. بخش پایانی به نتیجه گیری تحقیق اختصاص دارد. از آنجا که بهرهوری کل عوامل با استفاده از شاخص دیویژیا در صنعت استان کردستان، قبلاً در مقاله‌ای مجزا توسط مولفین مورد محاسبه قرار گرفته است، از تکرار آن در این تحقیق اجتناب شده ولی از نتایج آن بهره گرفته شده است.
1. مروری بر ادبیات نظری پژوهش
براساس تعریف سازمان همکاری و توسعه اقتصادی[1] (OECD)، بهرهوری برابر است با نسبت خروجی (میزان تولید) به یکی از عوامل تولید. همچنین سازمان بین المللی کار[2](ILO)، بهرهوری را نسبت ستاده به یکی از عوامل تولید(زمین، سرمایه، نیروی کار ومدیریت) می‌داند. در این تعریف «مدیریت» به‌طور ویژه یکی از عوامل تولید در نظر گرفته شده است. نسبت تولید به هر کدام از این عوامل معیاری برای سنجش بهرهوری محسوب میشود. ترو[3](1993) بهرهوری (نسبت برونداد به هر ساعت نیروی کار) را عاملی ضروری و بلندمدت می‌داند، که سطح زندگی همهی کشورها را تعیین میکند. به‌طورکلی بهرهوری را میتوان ترکیبی از کارایی[4] و اثربخشی[5] دانست. کارایی، مفهوم صحیح انجام دادن کار است و با استفادهی مفید از منابع ارتباط دارد، یعنی از حداقل نهادهها حداکثر محصول برداشت شود. اثربخشی به مفهوم انجام کارصحیح است. یعنی ممکن است با مصرف کمتر نهادهها محصول بیشتری تولید شود ولی این محصول کیفیت مطلوب مورد نظر مصرف کننده را نداشته باشد، در این حالت کارایی واقع شده اما چون محصول فاقد کیفیت لازم است، از این رو اثربخش نبوده و نمیتواند رضایت مصرف کننده را جلب نماید. به این ترتیب تحقق کارایی و اثربخشی هرکدام به تنهایی موجب افزایش بهرهوری نخواهد شد، به بیان دیگر در مقوله بهرهوری اولاً کاری که انجام میشود باید کار درست و مفیدی باشد، ثانیاً این کار به بهترین نحو انجام شود. در اینصورت با تحقق این دو شرط می توان اطمینان حاصل کرد که بهرهوری محقق شده است. در مطالبی که اخیرا توسط باولز[6] و گوردن[7] و ویسکات[8] منتشر شده مفهوم جدید و تحول یافتهای از بهرهوری به چشم میخورد. از دید آنها تولید صرفا یک فرآیند مکانیکی ترکیب ماشین‌آلات، نیرویکار و تکنولوژی نیست. عامل کلیدی درک فرآیند تولید و بهرهوری، درک این مطلب است که مردم چگونه با ماشین و تکنولوزی تعامل می کنند. (شاکری، 1385).
چرخه بهرهوری، شامل مراحل چهارگانهی زیر است: اندازهگیری بهرهوری، ارزیابی بهرهوری، برنامهریزی بهرهوری و بهبود بهرهوری. اندازهگیری جزء جدایی ناپذیر و به تعبیری، نقطهی آغاز فرایند علمی بهرهوری است. هدف از اندازهگیری بهرهوری، به دست آوردن ابزاری است که بتوان از طریق آن وضعیت اقتصادی، مالی و تولیدی را در سطوح مختلف بهبود بخشید. به طور کلی هدف از سنجش بهرهوری را میتوان در سه مورد زیر خلاصه کرد:
1- ارزیابی عملکرد بنگاه: اندازهگیری بهرهوری، ابزاری سودمند برای تجزیه و تحلیل تغییرات عملکرد بهرهوری در طول زمان و علل آن است. یک تولید کننده با اندازهگیری بهرهوری خواهد فهمید در کدام بخش، بهرهوری در حال کاهش یا افزایش است. در داخل یک کشور نیز به همین وسیله میتوان تغییرات بخشها و صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه نمود.
2- برنامهریزی اقتصادی: یکی از مباحث اساسی در برنامهریزی اقتصادی تخصیص بهینه منابع است. به منظور نیل به این هدف، لازم است که ویژگیها و مزیتهای بخشها و صنایع مختلف مشخص شود، تا بتوان از طریق اولویت‌بندی و انتخاب صنایع برتر، به درستی اقدام به تخصیص منابع نمود، که یکی از ابزارهای مؤثر در این خصوص، بهرهوری است.
3-ارزیابی سیاستهای اقتصادی: استفاده از اندازهگیری بهرهوری در رابطه با اشتغال و عدم اشتغال، رابطه بین بهرهوری با درآمدهای واقعی و سطح زندگی، رابطه بین بهرهوری و مزد و قیمت است را دربرمیگیرد. (احمدی، 1386)
در محاسبه و اندازهگیری بهرهوری به طور اخص، هدف آن است که مشخص شود هر واحد نیرویکار، ماشین، انرژی و هر واحد از مواد به کار گرفته شده تا چه اندازه سودمند و مولد بوده و چه مقدار تولید میکنند. هرگاه بتوان میزان مولد بودن هریک از منابع را به مدد روشهای مقداری و کلی اندازهگیری کرد و شاخصها و ضوابطی برای سنجش میزان بهرهوری آنها به‌دست آورد، آنگاه میتوان تصمیمات منطقی‌تری در مورد شیوههای تولید اتخاذ نمود. همچنین ثبت تغییراتی که در این شاخصها روی میدهد و سپس مطالعه آنها طی دوره زمانی و مکانی خاص و سنجش آنها، به برنامهریزان اقتصادی در تصمیم‌گیریهای بنیادی برای تخصیص منابع تولید کمک میکند.
بهرهوری را میتوان از طریق بهرهوری جزئی و کلی عوامل[9] محاسبه نمود:
از آنجا که از مهمترین عوامل تولید، نیروی کار وسرمایه است، مهمترین بهرهوریهای جزئی قابل اندازهگیری بهرهوریهای جزئی این نهادهها است که به طور خلاصه از نسبت تولید (مقدار یا ارزش تولید) به عامل تولید (مقدار یا ارزش عامل تولید) به دست میآید. به علت اینکه شاخص بهرهوری جزئی آثار جایگزینی عوامل تولید را نیز شامل میشود، استفاده تنهای آن مناسب نیست و چنانچه همراه با شاخصهای دیگر بهرهوری مورد استفاده قرار بگیرد، برای مشخص کردن حوزههای بهبود بهرهوری، ابزار تشخیصی خوبی محسوب میشود.
از سوی دیگر، بهرهوری کل عوامل تولید[10] تغییرات تولید نسبت به تغییرات مجموعهای از عوامل تولید یا نهادههای مورد بررسی را نشان میدهد. در واقع، این شاخص تغییرات آن دسته از عواملی را که بیشترین نقش را در فرآیند تولید دارند، لحاظ کرده و می تواند چگونگی استفادهی مفید و مولد از عوامل تولید را به درستی تشریح کرده و در اتخاذ سیاستهای مناسب اقتصادی توسط سیاستگذاران اقتصادی به آنها کمک کند.
2. مروریبرادبیات تجربی پژوهش
اهمیت موضوع بهرهوری موجب شده تا مطالعات مختلفی در زمینه اندازهگیری و تحلیل آن در سطوح مختلف در خارج و داخل کشور انجام شود، که به جدیدترین آنها اشاره میشود.
بونلی[11] (1992) رابطهی بین تغییرات بهرهوری کل عوامل و رشد تولید را در صنایع برزیل بررسی کرد. وی در این مطالعه نشان داد که در صنایع این کشور، یک رابطهی مستقیم بین رشد بهرهوری و رشد تولید وجود دارد.
اندرو شارپ[12] (2003) ضمن مطالعه شکاف بهرهوری در صنایع کاناداـ آتلانتیک، با استفاده از رویکرد حسابداری رشد نقش مجموعهای از عوامل مؤثر بر شکاف بهرهوری از قبیل: نوآوری، سرمایه بری، کیفیت منابع انسانی و صرفههای ناشی از مقیاس را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه دست یافته است که از میان این عوامل، نوآوری، عامل بسیار مؤثر بر شکاف بهرهوری به شمار می رود.
وان در انگ[13] (2009) به بررسی رشد بهرهوری کل عوامل تولید و رشد اقتصادی اندونزی در دورهی 2007-1970 پرداخته است. بر اساس نتایج این پژوهش، رشد اقتصادی، سهم رشد موجودی سرمایه، سهم رشد نیروی کار و سهم رشد بهرهوری کل عوامل تولید در دوره مورد بررسی به ترتیب 4/5، 2/7، 9/3 و2/0- درصد بوده است.
سانقو، دونقین، و جانگ (2010)، با استفاده از مدل رشد بهرهوری کل عوامل تولید را برای 53 کشور در طی دوره 1991 تا 2003 اندازهگیری کردند. نتایج مطالعه فوق نشان میدهد که رشد بهرهوری جهانی منجر به رشد سریع کشورهای در حال توسعه شده، در حالی‌که کشورهای توسعه یافته با کاهش رشد بهرهوری مواجه شدند.
دال اولیو و همکاران [14] (2013)، در تحقیق خود به بررسی رشد بهرهوری در کشورهایی اروپایی پرداختند. نتایج تحقیق فوق بیانگر آنست که در بین 12 کشور جدیدی که به اروپا پیوسته‌اند، مشخصه‌های کشوری نظیر سرمایهگذاری خارجی در داخل این کشورها و دردسترس بودن اعتبارات از مهمترین عوامل رشد بهرهوری در این کشورها بوده است. در حالی‌که در کشورهای قدیمی اتحادیه اروپا، مشخصه‌های بنگاه‌ها نظیر اندازه کمپانی، ارتباطات بینالمللی از مهمترین عوامل رشد بهرهوری بوده‌اند.
بونلی (2015) در تحقیق خود به مطالعه رشد بهرهوری نیروی کار در برزیل پرداخت. نتایج مطالعه فوق بیانگر آنست که رشد بهرهوری عامل اصلی رشد تولید در برزیل از دهه 1940 بوده است. بر اساس این تحقیق، در دهه 90 میلادی علیرغم رشد کند تولید در این کشور، بهرهوری، عامل افزایش 40 درصد از GDP بوده است.
در ایران نیز مطالعات مختلفی در زمینه ی بهرهوری انجام شده است. شاه آبادی (1386) در پژوهشی تحت عنوان " منابع رشد بخش صنعت و معادن اقتصاد ایران " به ارزیابی نقش رشد بهرهوری کل عوامل، نیروی کار و موجودی سرمایه فیزیکی در رشد بخش صنایع و معادن اقتصاد ایران با استفاده از تابع تولید کاب داگلاس پرداخت. بر اساس نتایج تحقیق فوق، نرخ رشد بهرهوری نیروی کار، نرخ رشد بهرهوری موجودی سرمایه فیزیکی، نرخ رشد بهرهوری کل عوامل و نرخ رشد بخش صنایع و معادن اقتصاد ایران طی دوره (۱۳۸۳-۱۳۴۲) دارای نوسانات شدید بوده است.
امیر تیموری و خلیلیان (1386) در مقاله ای تحت عنوان" رشد بهرهوری کل عوامل تولید در بخشهای مهم اقتصاد ایران طی برنامههای اول، دوم و سوم توسعه" با استفاده از شاخص بهرهوری مالم کوئیست به بررسی روند رشد بهرهوری کل عوامل تولید در سه بخش مهم اقتصاد ایران (صنعت و معدن،کشاورزی و حمل و نقل) طی دوره 1383-1368(برنامههای اول، دوم و سوم توسعه) پرداختند. نتایج پژوهش آنها نشان داد که رشد بهرهوری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی طی دوره مورد مطالعه ناشی از تغییرات فناوری، و مثبت بوده و رشد بهرهوری کل عوامل تولید در بخش حمل و نقل نیز ناشی از تغییرات فناوری، ولی منفی بوده است.
دشتی و همکاران (1388) در پژوهشی تحت عنوان " تجزیه رشد بهرهوری کل عوامل تولید در صنعت ایران با استفاده از رهیافت اقتصاد سنجی " مطالعه، منابع رشد بهرهوری کل عوامل تولید در صنعت ایران طی دورهی 1385ـ1350 پرداخت. نتایج تحقیق آنها نشان داده که سهم تغییر تکنولوژی در رشد بهرهوری کل، بیشتر از سهم گسترش مقیاس تولید بوده است.
فیض‌پور و همکاران (1391) به مطالعه‌ای تحت عنوان "بهرهوری و تأثیر آن بر بقای بنگاههای جدیدالورود صنایع تولیدی ایران" براساس دادههای حاصل از نتایج سرشماری کارگاههای صنعتی 10 نفر کارکن و بیشتر در سالهای (1381-1379) پرداختند. برای آزمون تأثیر اندازه بنگاههای جدیدالورود بر بهرهوری کل، از دادههای تلفیقی، و سپس جهت آزمون تأثیربهره‌وری براحتمال خروج ا ین بنگاه‌ها، ازمدل مخاطره کاکس استفاده شد. بر اساس نتایج تحقیق، اگرچه انتظار برآن بوده که افزایش بهرهوری کل عوامل تولید احتمال خروج بنگاههای جدیدالورودصنایع تولیدی رانسبت به هرمتغیر دیگری باشدت بیشتری کاهش دهد، اما برخلاف انتظار نتیجه حاصل بیانگر تأثیر مثبت این متغیر بر احتمال خروج بنگاههای جدیدالورود بوده و اینکه، حمایت از بنگاههای جدیدالورود درطول دوران نوزادی امری لازم است و بهرهوری کل عوامل تولید تأثیری منفی براحتمال بقای بنگاههای جدیدالورود دارد.
حضارمقدم و عبدلی (1392) در مطالعه خود به بررسی آزمون اثرات آزادسازی تجاری بر بهرهوری بخش صنعت، با استفاده از تابع هزینه ترانسلوگ و با روش رگرسیون‌های به ظاهر نامرتبط برای دوره زمانی 1385 -1353 پرداختند. دراین مطالعه از یک پایه تئوریکی اقتصاد خرد به منظور آزمون اثرات یک پدیده کلان استفاده شد. به این منظور از قضیه دوگان، اثر متغیر آزادسازی تجاری از دو جنبه هزینه و تولید مورد مطالعه قرارگرفت. بر اساس نتایج این مطالعه، آزادسازی تجاری بر بهرهوری از دو جنبه تولید و هزینه تأثیر گذار بوده و آزادسازی تجارت از دو جنبه افزایش تولید و کاهش هزینه اهمیت دارد.
مروری بر مطالعات صورت گرفته، بالاخص در سطح صنعت نشان میدهد که ارتباط مستقیمی بین رشد تولید و رشد بهرهوری در مطالعات مختلف تایید شده است. همچنین عواملی مانند مهارت نیرویکار و میزان سرمایهگذاری، تکنولوژی، عوامل مدیریتی، نسبت سرمایه به نیرویکار و ... بر میزان بهرهوری مؤثرند.
3. روش پژوهش
1-3. متغیرها و دادههای پژوهش
اطلاعات مورد استفاده در این تحقیق، دادههای متغیرهای ارزش افزوده، میزان سرمایهگذاری و میزان مزد و حقوق پرداختی به شاغلان به صورت دادههای مقطعی- سریزمانی برای سالهای 90ـ1384 از آمارهای کارگاههای صنعتی ده نفر کارکن و بیشترِ استان کردستان، در قالب سومین ویرایش طبقه بندی استانداردهای بینالمللی فعالیتهای اقتصادی (2ISIC.Rev.) در سطح کدهای دو رقمی فعالیتهای صنعتی[15]، که همه ساله مرکز آمار ایران منتشر میکند، جمعآوری شده و برای 16 گروه (مقطع) و 7سال هستند. برای از بین بردن اثر تورم بر قیمتها، تمامی دادهها با استفاده از شاخص قیمت تولید کننده[16](PPI) به قیمت ثابت سال 83 تعدیل شده است. در این پژوهش برای اندازهگیری شاخصهای بهرهوری جزئی نیرویکار و سرمایه به ترتیب شاخص بهرهوری متوسط نیرویکار و سرمایه به تفکیک هر زیربخش به‌کار گرفته شده است.
قبل از محاسبه بهرهوری جزئی (متوسط) عوامل تولید، ابتدا ضروریست تا به بررسی اجمالی متغیرهای مدل و روند آنها در طول دوره مورد مطالعه پرداخته شود. در نمودار 1 روند ارزش افزوده بخش صنعت استان به قیمت ثابت سال 1383 و طی سالهای 1384 تا 1390 نشان داده شده است. بر اساس این نمودار ارزش افزوده واقعی صنعت استان 523,390 میلیون ریال در سال 1384 به 593,331 میلیون ریال در سال 1390 رسیده (سالنامههای آماری استان کردستان 90-1384)، این افزایش، به طور متوسط سالانه 3 درصد رشد را نشان میدهد.
نمودار-1. روند ارزش افزوده در بخش صنعت استان کردستان
مأخذ: محاسبات تحقیق (بر مبنای سالنامههای آماری استان کردستان 90-1384)
همچنین میزان مزد و حقوق پرداختی به نیرویکار در بخش صنعت استان کردستان از 126713 میلیون ریال در سال 84 به 172703 میلیون ریال در سال 1390 افزایش یافته است (به قیمت ثابت سال 83) و به طور متوسط طی دوره مورد بررسی سالانه 7 درصد رشد داشته است. با توجه به نمودار 2 میزان مزد و حقوق پرداختی به نیرویکار در بخش صنعت استان رشد خفیفی داشته است. (سالنامههای آماری استان کردستان 90-1384)
نمودار-2. روند میزان مزد و حقوق پرداختی به نیرویکار در بخش صنعت استان کردستان
مأخذ: محاسبات تحقیق (بر مبنای سالنامههای آماری استان کردستان 90-1384)
کل سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش صنعت استان در سال 1384، بر اساس سالنامههای آماری استان کردستان 145,631 میلیون ریال بوده است که به حدود 21,228 میلیون ریال در سال 90 کاهش یافته است، این امر بیانگر آنست که سرمایهگذاری به‌طور متوسط سالانه 13 درصد کاهش داشته است.
نمودار-3. روند سرمایهگذاری در بخش صنعت استان کردستان
مأخذ: محاسبات تحقیق (بر مبنای سالنامههای آماری استان کردستان 90-1384)
2-3. اندازهگیری شاخصهای بهرهوری
برای اندازهگیری شاخصهای بهرهوری جزئی نیرویکار و سرمایه به ترتیب شاخص بهرهوری متوسط نیرویکار و سرمایه به تفکیک هر زیر بخش در نظر گرفته شد. بر این اساس برای محاسبه بهرهوری متوسط نیروی کار[17] رابطه زیر به‌کار گرفته شد:
این شاخص از تقسیم ارزش افزوده هر زیربخش بر جبران خدمات شاغلین آن بدست میآید[18]. به این نسبت، شاخص رقابتپذیری نیز گفته میشود. واحد این شاخص نسبت بوده و مفهوم آن، این است که به ازای یک میلیون ریالی که بابت جبران خدمات پرداخت شده، چند میلیون ریال ارزش افزوده ایجاد شده است. لازم به‌ذکر است که بهرهوری نیروی کار از تقسیم ارزش افزوده به تعداد کارکنان نیز محاسبه میشود که منعکس کنندهی میزان ثروت تولید شده به ازای هر کارکن است. ولی از آنجا که نیرویکار غیرهمگن بوده و از نظر میزان تحصیلات، مهارت، جنسیت و ... با هم متفاوتند شاخص رقابتپذیری معیار بهتری برای میزان بهرهوری نیرویکار است (سازمان ملی بهرهوری کشور، سالنامه آماری بهرهوری 1390). در جدول 1 مقادیر بهرهوری نیروی کار بخش صنعت استان کردستان برای 16 گروه ISIC طی سالهای 1380 تا 1390 نشان داده شده است.
جدول-1. بهرهوری نیرویکار طی دوره 90ـ1384 (برحسب میلیون ریال)
|
سال کد ISIC |
84 |
85 |
86 |
87 |
88 |
89 |
90 |
میانگین کل دوره |
|
15 |
2/1 |
2/5 |
1/8 |
2/7 |
3 |
3/4 |
3/3 |
2/7 |
|
17 |
1 |
2/1 |
2/3 |
2/1 |
1/7 |
1/2 |
1/2 |
1/7 |
|
18 |
2/4 |
2/5 |
2/7 |
2/5 |
2/2 |
2/9 |
2/9 |
2/6 |
|
21 |
2/8 |
2/2 |
3/6 |
2/4 |
25/0 |
1/3 |
1/3 |
2/1 |
|
22 |
2 |
2/3 |
2/7 |
2/3 |
1/8 |
1/6 |
1/5 |
2 |
|
24 |
2/6 |
2/8 |
3 |
3/2 |
2/5 |
3/1 |
2/1 |
2/7 |
|
25 |
4/3 |
3/1 |
3/2 |
2/4 |
2 |
2/3 |
2/3 |
2/8 |
|
26 |
6/8 |
4/9 |
4/7 |
7/0 |
5/3 |
4/5 |
4/4 |
5/4 |
|
27 |
17 |
18/4 |
2/3 |
3/1 |
2/9 |
4/9 |
4/8 |
7/6 |
|
28 |
1/8 |
2/6 |
2/2 |
1/8 |
1/4 |
1/7 |
1/6 |
1/9 |
|
29 |
5/5 |
4/7 |
2/3 |
2/7 |
2/8 |
3/2 |
3/1 |
3/5 |
|
31 |
2/1 |
2/1 |
2/5 |
2/0 |
1/8 |
2/7 |
2/7 |
2/3 |
|
33 |
0/3 |
2/6 |
2/3 |
2/8 |
2 |
1/3 |
1/3 |
1/8 |
|
34 |
1/8 |
1/8 |
1/8 |
2/0 |
1/9 |
1/5 |
1/5 |
1/8 |
|
36 |
3/8 |
4/2 |
4/7 |
4/5 |
4 |
3/1 |
3/0 |
3/9 |
|
37 |
2/8 |
2/2 |
2/3 |
2/2 |
2/0 |
1/8 |
1/8 |
2/2 |
|
کل صنعت |
4/1 |
3/7 |
3/3 |
4/3 |
3/5 |
3/5 |
3/4 |
3/7 |
مأخذ: محاسبات تحقیق
نتایج حاصل از محاسبهی بهرهوری جزئی نیروی کار، حاکی از آن است که طی دورهی مورد مطالعه، میانگین بهرهوری نیرویکار در سطح کل صنعت 7/3 بوده است. همچنین، در طی دوره مورد مطالعه میانگین بهرهوری نیرویکار برای گروههای 27، 26 و 36 بالاتر از متوسط کل صنعت و سایر گروه‌ها پایینتر از آن بوده است.
جدول 2 نتایج حاصل از محاسبه رشد بهرهوری نیروی کار را به تفکیک زیربخشها را نشان داده، و بیانگر متوسط رشد سالانه بهرهوری نیروی کار در بخشهای مختلف صنعت است. بر اساس این جدول، رشد بهرهوری کار از روند منظمی برخوردار نیست. ضمن آنکه متوسط رشد آن در برخی از کدها مثبت و در برخی دیگر منفی بوده، و متوسط رشد سالانه بهرهوری کار برای کل صنعت عدد 2- را نشان میدهد.
جدول-2. نتایج محاسبه نرخ رشد بهرهوری نیروی کار (برحسب درصد)
|
سال ISIC کد |
85 |
86 |
87 |
88 |
89 |
90 |
متوسط رشد سالانه |
|
15 |
17 |
26- |
46 |
10 |
14 |
2- |
12 |
|
17 |
36 |
8 |
8- |
18- |
30- |
1- |
2- |
|
18 |
5 |
9 |
8- |
11- |
30 |
1- |
5 |
|
21 |
23- |
65 |
32- |
41- |
6- |
0 |
7- |
|
22 |
15 |
16 |
15- |
24- |
11- |
2- |
4- |
|
24 |
9 |
7 |
7 |
23- |
27 |
35- |
5 |
|
25 |
28- |
4 |
27- |
15- |
17 |
0 |
10- |
|
26 |
29- |
4- |
50 |
25- |
15- |
2- |
5- |
|
27 |
9 |
88- |
35 |
7- |
71 |
1- |
4 |
|
28 |
43 |
13- |
17- |
24- |
18 |
3- |
1 |
|
29 |
14- |
51- |
17 |
3 |
14 |
2- |
6- |
|
31 |
2 |
18 |
19- |
13- |
52 |
0 |
8 |
|
33 |
677 |
15- |
26 |
29- |
33- |
1- |
125 |
|
34 |
3- |
5 |
6 |
2- |
19- |
1- |
3- |
|
36 |
12 |
10 |
2- |
13- |
23- |
2- |
3- |
|
37 |
22- |
8 |
8- |
8- |
10- |
0 |
8- |
|
کل صنعت |
10- |
11- |
29 |
20- |
0- |
1- |
2- |
مأخذ: محاسبات محقق
این امر می‌تواند بدلیل پایین بودن سطح تحصیلات، مهارتها، و عدم گذرانیدن دوره‌های آموزش فنی توسط نیروهای کار شاغل در صنعت استان باشد.
جدول3-. بهرهوری متوسط سرمایه طی دوره 90- 1384 (برحسب نسبت میلیون ریال به میلیون ریال)
|
سال ISICکد |
84 |
85 |
86 |
87 |
88 |
89 |
90 |
میانگین دوره |
|
15 |
45 |
45 |
37 |
40 |
30 |
48 |
47 |
42 |
|
17 |
43 |
55 |
58 |
53 |
43 |
65 |
67 |
55 |
|
18 |
44 |
45 |
70 |
1/17 |
1/21 |
61 |
64 |
80 |
|
21 |
42 |
52 |
31 |
36 |
29 |
45 |
48 |
40 |
|
22 |
43 |
48 |
33 |
32 |
27 |
39 |
39 |
37 |
|
24 |
43 |
43 |
34 |
27 |
16 |
48 |
50 |
37 |
|
25 |
53 |
36 |
45 |
52 |
55 |
53 |
55 |
50 |
|
26 |
44 |
26 |
54 |
79 |
96 |
93 |
96 |
70 |
|
27 |
53 |
61 |
48 |
65 |
58 |
33 |
35 |
50 |
|
28 |
46 |
40 |
41 |
66 |
73 |
53 |
55 |
53 |
|
29 |
47 |
1/60 |
39 |
59 |
75 |
99 |
1/20 |
83 |
|
31 |
51 |
56 |
32 |
42 |
51 |
91 |
95 |
60 |
|
33 |
45 |
5/55 |
3/80 |
2/41 |
2/32 |
96 |
1/10 |
2/25 |
|
34 |
42 |
50 |
42 |
47 |
47 |
78 |
80 |
55 |
|
36 |
48 |
1/51 |
1/44 |
1/22 |
97 |
1/55 |
1/60 |
1/26 |
|
37 |
42 |
37 |
49 |
65 |
66 |
67 |
68 |
56 |
|
کل صنعت |
46 |
91 |
69 |
71 |
70 |
70 |
73 |
70 |
مأخذ: محاسبات محقق
از سوی دیگر، بهرهوری سرمایه[19] عبارتست از نسبت ارزش افزوده به ارزش موجودی سرمایه. این شاخص نشان میدهد که در بنگاه اقتصادی به ازای هر میلیون ریال موجودی سرمایه چند میلیون ریال ارزش افزوده ایجاد شده است. جدول 3 مقادیر بهرهوری سرمایه را برای 16 گروه ISIC طی سالهای 1384 تا 1390 نشان میدهد که با توجه به رابطه زیر محاسبه شده است.
بر اساس جدول 3، میانگین بهرهوری سرمایه در سطح کل صنعت مثبت، و با یک روند افزایشی، رقم 70/0 را در طول دوره مورد مطالعه نشان میدهد. گروههای 33، 36، 17، 29، 26 و 31 بالاتر از میانگین بهرهوری سرمایه در سطح کل صنعت و سایر گروه‌ها پایینتر از آن را ثبت کرده‌اند.
در جدول 4، نتایج محاسبه نرخ رشد بهرهوری متوسط سرمایه طی دوره مورد مطالعه به تفکیک گروههای صنعتی ارائه شده است. بر این اساس متوسط رشد سالانه بهرهوری سرمایه مثبت و عدد 21 درصد را نشان میدهد. در مجموع مقایسه جداول 1 تا 4 بالاتر بودن رشد بهرهوری سرمایه نسبت به بهرهوری کار را در صنعت استان تایید میکند.
جدول-4. نتایج محاسبه نرخ رشد بهرهوری سرمایه (برحسب درصد)
|
سال کد ISIC |
85 |
86 |
87 |
88 |
89 |
90 |
متوسط رشد سالانه |
|
15 |
1 |
19- |
8 |
24- |
60 |
2- |
4 |
|
17 |
27 |
5 |
8- |
18- |
50 |
3 |
10 |
|
18 |
2 |
137 |
9 |
4 |
50- |
5 |
18 |
|
21 |
24 |
41- |
16 |
17- |
55 |
5 |
7 |
|
22 |
13 |
31- |
2- |
16- |
42 |
0 |
1 |
|
24 |
1- |
21- |
20- |
43- |
211 |
4 |
22 |
|
25 |
32- |
25 |
14 |
7 |
5- |
3 |
2 |
|
26 |
42- |
110 |
46 |
22 |
3- |
4 |
23 |
|
27 |
16 |
21- |
34 |
10- |
43- |
4 |
3- |
|
28 |
11- |
1 |
61 |
11 |
28- |
5 |
6 |
|
29 |
240 |
76- |
52 |
27 |
33 |
3 |
47 |
|
31 |
10 |
42- |
29 |
22 |
78 |
5 |
17 |
|
33 |
1128 |
45- |
22- |
4- |
59- |
5 |
167 |
|
34 |
19 |
16- |
10 |
2 |
65 |
2 |
1 |
|
36 |
208 |
5- |
15- |
20- |
60 |
3 |
39 |
|
37 |
11- |
32 |
31 |
3 |
2 |
1 |
10 |
|
کل صنعت |
132 |
50- |
27 |
1- |
10 |
7 |
21 |
مأخذ: محاسبات تحقیق
در ادامه به محاسبه رشد بهرهوری کل عوامل تولید پرداخته میشود. از آنجا که، بهرهوری کل عوامل تولید استان قبلا[20] اندازهگیری شده است، در اینجا فقط به محاسبه رشد بهرهوری کل عوامل تولید بر مبنای نتایج فوق، پرداخته میشود. نرخ رشد TFP با استفاده از روش رشد حسابداری که رابطه آن به صورت زیر است محاسبه، و به تفکیک گروههای ISIC طی دوره مورد بررسی در جدول 5 ارائه شده است.
جدول-5. نتایج محاسبه نرخ رشد TFPبه تفکیک گروههای ISIC (برحسب درصد)
|
سال ISICکد |
85 |
86 |
87 |
88 |
89 |
90 |
متوسط رشد سالیانه |
|
15 |
10 |
26- |
27 |
7- |
33 |
9- |
5 |
|
17 |
29 |
8 |
7- |
19- |
24- |
1 |
2- |
|
18 |
25 |
23 |
0 |
7- |
13 |
9 |
10 |
|
21 |
6 |
2- |
16 |
41- |
20 |
11 |
2 |
|
22 |
18 |
11- |
3 |
18- |
17 |
6 |
2 |
|
24 |
7 |
13- |
5 |
29- |
54 |
33- |
1- |
|
25 |
38- |
16 |
9- |
9- |
10 |
2 |
5- |
|
26 |
11- |
20 |
33 |
29- |
14 |
3- |
4 |
|
27 |
18 |
45- |
32 |
10- |
22- |
7 |
3- |
|
28 |
9 |
0 |
8 |
28- |
16 |
3 |
1 |
|
29 |
31 |
66- |
24 |
11 |
19 |
2 |
3 |
|
31 |
15- |
12- |
8 |
1 |
52 |
7 |
7 |
|
33 |
60 |
8- |
40 |
22- |
44- |
3 |
5 |
|
34 |
4 |
1- |
10 |
0 |
9- |
5 |
2 |
|
36 |
21 |
7 |
1- |
13- |
4- |
13 |
4 |
|
37 |
14- |
25 |
3 |
15- |
5- |
6 |
0 |
|
کل صنعت |
1- |
3- |
24 |
27- |
15 |
8 |
3 |
مأخذ: محاسبات محقق
3-3. محاسبه سهم رشد بهرهوری کل عوامل تولید و نهادههای تولید در رشد ارزش افزوده
محاسبه سهم رشد بهرهوری کل عوامل تولید و نهادههای تولید در رشد ارزش افزوده به صورت زیراست:
رشد نیرویکار کشش تولید نسبت به نیرویکار میزان رشد ارزش افزوده از طریق رشد نیرویکار
رشد سرمایه کشش تولید نسبت به سرمایه میزان رشد ارزش افزوده از طریق رشد سرمایه
میزان رشد ارزش افزوده از طریق رشد بهرهوری کل عوامل تولید
نتایج محاسبات فوق در جدول 6 نشان داده شده است.
جدول-6. نتایج محاسبه سهم رشد بهرهوری کل عوامل تولید و نهادههای تولید در رشد ارزش افزوده به تفکیک گروههای ISIC در دوره 90ـ1384(برحسب درصد)
|
کد ISIC |
متوسط رشد سالیانه ارزش افزوده |
رشد ارزش افزوده از طریق رشد نیروی کار |
سهم رشد نیروی کار در رشد ارزش افزوده |
رشد ارزش افزوده از طریق رشد سرمایه |
سهم رشد سرمایه در رشد ارزش افزوده |
رشد ارزش افزوده از طریق رشد TFP |
سهم رشد TFPدر رشد ارزش افزوده |
|
15 |
12 |
5/0 |
4 |
5 |
39 |
7 |
57 |
|
17 |
6- |
1 |
11- |
4- |
64 |
3- |
47 |
|
18 |
2- |
2- |
135 |
9- |
570 |
9 |
605- |
|
21 |
8- |
7 |
82- |
14- |
169 |
1- |
12 |
|
22 |
11- |
3- |
25 |
11- |
99 |
3 |
24- |
|
24 |
13- |
4- |
33 |
10- |
84 |
2 |
17- |
|
25 |
1 |
7 |
730 |
0 |
36- |
6- |
594- |
|
26 |
7 |
5 |
72 |
3- |
48- |
6 |
77 |
|
27 |
16- |
8 |
48- |
12- |
74 |
12- |
74 |
|
28 |
1 |
5 |
526 |
2- |
220- |
2- |
206- |
|
29 |
12 |
12 |
100 |
4- |
31- |
4 |
32 |
|
31 |
17 |
9 |
55 |
5/0 |
3 |
7 |
42 |
|
33 |
1425 |
223 |
16 |
7 |
5/0 |
1196 |
84 |
|
34 |
5 |
6 |
128 |
4- |
86- |
3 |
58 |
|
36 |
11 |
11 |
100 |
8- |
68- |
8 |
68 |
|
37 |
6 |
9 |
150 |
2- |
26- |
2- |
24- |
|
کل صنعت |
3 |
4 |
118 |
4- |
111- |
3 |
92 |
مأخذ: محاسبات محقق
4-3. بررسی عملکرد زیربخشهای صنعت به تفکیک شاخص بهرهوری جزئی و کل عوامل تولید
4-3-1- شاخص بهرهوری نیروی کار
با توجه به جدول7، گروه ابزارپزشکی، اپتیکی، ابزار دقیق، ساعتهای مچی و انواع دیگر ساعت، به ترتیب گروههای صنایع مواد غذایی و آشامیدنی، تولید ماشین آلات مولد و انتقال برق و دستگاههای برقی طبقهبندی نشده در جای دیگر، صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی، تولید پوشاک و عمل آوردن و رنگ کردن پوست خزدار، تولید فلزات اساسی و تولید محصولات فلزی فابریکی به‌جز ماشین‌آلات، رشد مثبت بهرهوری نیرویکار را تجربه کردند. و سایر گروه‌ها با پدیده کاهش بهرهوری مواجه بوده‌اند. نمودار 4 متوسط رشد سالانه بهرهوری نیروی کار گروههای مختلف صنعتی را در دوره 1390-1384 نشان میدهد. متوسط رشد سالانه بهرهوری نیروی کار در سطح کل صنعت استان 2- درصد بوده است. منفی بودن این رشد به واسطه کاهش بهرهوری در گروه‌هایی بوده که رشد بهرهوری نیروی کار منفی داشته‌اند. متوسط بهرهوری نیرویکار صنعت استان در دورهی 90-1384، 7/3 میلیون ریال به ازای هر میلیون ریال پرداختی به شاغلان این بخش بوده است که متوسط بهرهوری نیرویکار در گروههای تولید سایر محصولات کانی غیر فلزی، تولید فلزات اساسی وتولید مبلمان و مصنوعات طبقهبندی نشده در جای دیگر، بالاتر از حد متوسط صنعت و سایر گروه‌ها کمتر از حد متوسط صنعت استان بوده‌اند.
نمودار-4. متوسط رشد سالانه بهره‌ورینیروی کار به تفکیک گروههای ISIC در دوره 90-1384
مأخذ: یافتههای تحقیق
نمودار-5. متوسط رشد بهرهوری نیروی کار طی سالهای 90-1384
مأخذ: یافتههای تحقیق
نمودار 5 روند رشد بهرهوری نیروی کار را در سالهای 1384 تا 1390 نشان میدهد. چنانچه ملاحظه میشود بیشترین رشد بهرهوری نیرویکار درسال 87 و بیشترین کاهش در سال 88 رخ داده است.
4-3-2. شاخص بهرهوری سرمایه
دومین شاخص بهرهوری جزئی، بهرهوری سرمایه است که نتایج محاسبات آن برای دوره 90-1384 به تفکیک زیربخشهای صنعت ذکر شد. در طول دوره مورد مطالعه، متوسط بهرهوری سرمایه صنعت استان 70/0 میلیون ریال به ازای هرمیلیون ریال موجودی سرمایه در این بخش بوده است که متوسط بهرهوری سرمایه در گروههای تولید مبلمان و مصنوعات طبقه بندی نشده در جای دیگر، تولید ابزار پزشکی و ابزار اپتیکی و ابزار دقیق و ساعتهای مچی و انواع دیگر ساعت، تولید ماشین‌آلات و تجهیزات طبقهبندی نشده در جای دیگر، تولید پوشاک و عمل آوردن و رنگ کردن پوست خزدار و تولید فلزات اساسی بالاتر از متوسط صنعت و سایر گروه‌ها کمتر از حد متوسط صنعت بوده‌اند. بهرهوری سرمایه در سطح کل صنعت استان در دوره مذکور سالانه 11 درصد افزایش یافته است.
نمودار-6. متوسط رشد سالانه بهرهوری سرمایه به تفکیک گروههای ISIC در دوره 90-1384
مأخذ: یافتههای تحقیق
از سوی دیگر مقایسه جداول فوق بیانگر پایین بودن هم زمان بهرهوری نیروی کار و سرمایه در زیر بخشهای انتشار، چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط شده و تولید کاغذ و محصولات کاغذی و هم چنین بالا بودن هم زمان بهرهوری نیرویکار و سرمایه در زیربخشهای تولید سایر محصولات کانی غیرفلزی و تولید مبلمان و مصنوعات طبقهبندی نشده در جای دیگر (بر اساس نتایج تحقیق)، است. این امر حاکی از ارتباط متقابل بهرهوریکار و سرمایه بوده و نشان میدهد که سیاستهای ارتقاء بهرهوری عوامل تولید باید به گونهای تنظیم و اجرا شوند که در نتیجهی آنها بهرهوری تمامی عوامل تولید (کار و سرمایه) به صورت هماهنگ بهبود یابد و همچنین نمی توان برنامهی بهبود بهرهوری نیرویکار را بدون توجه به بهبود بهرهوری سرمایه و مجزا ازآن در نظر گرفت و برعکس.
نمودار-7. متوسط رشد بهرهوری سرمایه طی دوره 90-1384
مأخذ: یافتههای تحقیق
نمودار (7) روند رشد بهرهوری سرمایه را طی دوره 1384 تا 1390 نشان میدهد. چنانچه ملاحظه میشود بیشترین رشد بهرهوری سرمایه درسال 89 و بیشترین کاهش در سال88 رخ داده است. همچنین، نتایج حاصل از محاسبات متوسط رشد ارزش افزوده کل بخش صنعت استان کردستان، متوسط سهم رشد نهادههای تولید و بهرهوری کل عوامل تولید در رشد ارزش افزوده بخش صنعت استان کردستان طی دوره مورد مطالعه در جدول (7) ارائه شده است. از دلایل بالا بودن سهم رشد نیرویکار، می توان به نرخ رشد دستمزد و حقوق پرداختی به نیرویکار در بخش صنعت استان کردستان اشاره کرد که، بیش از نرخ رشد ارزش افزوده بوده است. همچنین بدلیل اینکه نرخ کاهش سالانهی موجودی سرمایه، بیش از نرخ رشد سالانه ارزش افزوده بوده است، متوسط سهم رشد سرمایه در رشد ارزش افزود عدد منفی 111- درصد بدست آمده است.
جدول-8.خلاصهنتایجحاصلازمحاسباترشدبهرهوریکلعواملتولیددربخشصنعتاستانکردستانطیدوره90-1384 (به درصد)
|
متوسط سهم رشد TFPدر رشد ارزش افزوده |
متوسط سهم رشد سرمایه در رشد ارزش افزوده |
متوسط سهم رشد نیروی کار در رشد ارزش افزوده |
متوسط رشد سالیانه ارزش افزوده |
|
92 |
111- |
118 |
3 |
مأخذ: یافتههای تحقیق
4. جمع بندی و نتیجه گیری
در این تحقیق بهرهوری جزئی عوامل تولید، با استفاده از شاخص بهرهوری متوسط نیرویکار، و سرمایه مورد محاسبه قرار گرفت. همچنین میزان رشد بهرهوری کل عوامل و سهم رشد آن در رشد ارزش افزوده بخش صنعت استان کردستان، به تفکیک زیربخشهای آن برای دوره زمانی 90-1384 و 16 گروه صنعتی، با بهرهگیری از روش حسابداری رشد محاسبه شد.
نتایج حاصل از محاسبهی بهرهوری جزئی عوامل تولید، حاکی از آن است که طی دورهی مورد مطالعه، میانگین بهرهوری نیروی کار در سطح کل صنعت 7/3 بوده و میانگین بهرهوری سرمایه در سطح کل صنعت 70/0 بوده است. همچنین، نتایج حاصل از محاسبه بهرهوری کل عوامل تولید حاکی از آنست که متوسط رشد سالانه TFP در کل بخش صنعت استان 3 درصد بوده در حالی که میزان رشد بهرهوری کل عوامل تولید در بخش صنعت کل کشور بر اساس برخی مطالعات نظیر فطرس و همکاران، 1390)) درطول سالهاى 86ـ 1379، به‌طور متوسط 06/2 درصد، و دشتی و همکاران، 84/1 در طول سالهای 1350 تا 1385 بوده است.
از آنجا که بهرهوری عوامل تولید تولید به تفکیک زیر بخشها، در ابزار پزشکی و ابزار اپتیکی و ابزار دقیق و ساعتهای مچی و انواع دیگر ساعت، تولید پوشاک و عمل آوردن و رنگ کردن پوست خزدار، تولید ماشین‌آلات مولد و انتقال برق و دستگاههای برقی طبقهبندی نشده در جای دیگر، بازیافت، انتشار، چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط شده و تولید کاغذ و محصولات کاغذی پایینتر از میانگین بهرهوری صنعت استان است، تقویت هماهنگ بهرهوری در مجموعهی صنعت، مستلزم توجه جدیتر به ارتقاء بهرهوری عوامل تولید در زیر بخشهای مذکور میباشد. بدین منظور شایسته است این زیر بخشها در اولویت برنامههای ارتقاء بهرهوری در سطح صنعت استان قرار گیرند. همچنین، با توجه به بالا بودن سهم رشد TFP در رشد ارزش افزوده در گروه تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلرو نیم تریلر، تولید ابزار پزشکی و ابزار اپتیکی و ابزار دقیق و ساعتهای مچی و انواع دیگر ساعت، تولید سایر محصولات کانی غیرفلزی، تولید ماشین‌آلات و تجهیزات طبقهبندی نشده در جای دیگر، تلاش برای ارتقاء بهرهوری در این صنایع کمک شایان توجهی به رشد ارزش افزوده در استان خواهد نمود.
پیوست 1- طبقه بندی استاندارد بینالمللی فعالیتهای اقتصادی[1](2ISIC.Rev.) در سطح کدهای دو رقمی
فعالیتهای صنعتی،
|
کد ISIC |
گروههای صنعتی |
|
15 |
صنایع مواد غذایی و آشامیدنی |
|
17 |
تولید پوشاک و عمل آوردن و رنگ کردن پوست خزدار |
|
18 |
تولید منسوجات |
|
21 |
تولید کاغذ و محصولات کاغذی |
|
22 |
انتشار، چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط شده |
|
24 |
صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی |
|
25 |
، تولید محصولات لاستیکی و پلاستیکی |
|
26 |
تولید سایر محصولات کانی غیرفلزی |
|
27 |
گروههای، تولید فلزات اساسی |
|
28 |
تولید محصولات فلزی فابریکی بجز ماشین‌آلات و تجهیزات |
|
29 |
تولید ماشین‌آلات و تجهیزات طبقهبندی نشده در جای دیگر |
|
31 |
تولید ماشین‌آلات مولد و انتقال برق و دستگاههای برقی طبقهبندی نشده در جای دیگر |
|
33 |
تولید ابزار پزشکی و ابزار اپتیکی و ابزار دقیق و ساعتهای مچی و انواع دیگر ساعت |
|
34 |
، تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلرونیم تریلر |
|
36 |
تولید مبلمان و مصنوعات طبقهبندی نشده درجای دیگر |
|
37 |
بازیافت |
لازم بذکر است که در بخش صنعت استان کردستان گروههای فعالیت با کدهای 16، 19، 20، 23، 30، 32 و 35 وجود نداشته یا آمار آن دردسترس نبوده است.
[1]. Organization for Economic Co_ operation and Development (OECD)
[2]. International Labor Organization(ILO)
[3]. Trrow
[4]. Efficiency
[5]. Effectiveness
[6]. Bowles Samuel
[7]. David Gordon
[8]. Thomas Weisskopf
[9]. Average Productivity
[10] Total Factor Productivity (TFP)
[11]. Bonelli
[12]. Andrew Sharpe
[13]. Van der Eng
[14]. Dall’Olio
[15]. فعالیتهای صنعتی بر حسب کدهای فوق در پیوست آورده شده است.
[16]. Producer Price Index
[17]. Labor Productivity
2. این شاخص در محاسبه بهرهوری نیرویکار جشنواره ملی بهرهوری که توسط سازمان ملی بهرهوری کشور برگزار میشود به کار برده شده است.
-[20]. در تحقیقی مجزا، محققین ابتدا توابع تولید کاب داگلاس، کشش جانشینی ثابت، متعالی، دبرتین و ترانسلوگ را تخمین زدند . سپس با استفاده از معیارهای اقتصادسنجی، تابع تولید ترانسلوگ به عنوان بهترین تابع تولید انتخاب و پس از آن با استفاده از ضرایب تابع تولید، کشش تولید نسبت به نهادهها محاسبه شد. هدف از محاسبه کششها، استفاده از آن بعنوان سهم عوامل تولید و سپس محاسبه بهرهوری کل عوامل تولید بوده است.
)