پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
3
شماره 9
2015
06
01
چالشها و فرصتهای تولید علم و نظریه پردازی در حوزه علمی جامعهشناسی در ایران
1
20
FA
اصغر
میرفردی
0000-0002-1219-4485
دانشیار جامعه شناسی دانشگاه یاسوج
a.mirfardi@gmail.com
<em>(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست) </em>
<em>این مقاله، درصدد بوده است تا فرصتها و چالشهای فراروی جامعهشناسی در ایران را </em><em>مورد بررسی قرار دهد. این بررسی با روش اسنادی و کتابخانهای و با مراجعه به منابع و متون نظری و پژوهشی موجود و همچنین نتایج سرشماری و گزارشهای معتبر انجام شده است. مطالعه نشان داد که ویژگیهایی چون تنوع قومیتی جامعة ایران، بومشناسی انسانی، خرده فرهنگها و نظامهای اقتصادی و اجتماعی این جامعه؛ وجود مراکز دانشگاهی متعدد، دانشآموختگان و متخصصین حوزة علوم اجتماعی، علاقه و اقبال عمومی جوانان و اقشار تحصیلکرده به جامعهشناسی از مهمترین فرصتها و زمینههای رشد و گسترش جامعهشناسی در ایران هستند. از سوی دیگر، مشکلات فراروی جامعهشناسی در ایران در سه دستة اساسی شامل مشکلات فراروی علم، چالشهای مربوط به علومانسانی و چالشهای خاص جامعهشناسی قرار میگیرند. از مهمترین این چالشها میتوان به بیتوجهی به نقش جامعهشناسی و جامعهشناسان در ساختار عمومی و برنامهریزی جامعه، پایینبودن بودجههای پژوهشی در مقایسه با دیگر بخشهای جامعه، گسترش روحیه مدرکگرایی و عامزدگی در زمینة آموزش، شناخت و یادگیری و همچنین بکارگیری مفاهیم و دانش جامعهشناسی اشاره کرد. این ویژگیها موجب شده تا جامعهشناسی و جامعهشناسان کمتر در عرصههای گوناگون زندگی اجتماعی نقش لازم را ایفا نمایند و مراکز دانشگاهی نیز بیشتر بر آموزش علم جامعهشناسی تأکید داشته و پژوهشهای جامعهشناختی کمتر مورد توجه قرار گیرند. این مقاله، در پایان پیشنهادهایی را برای بهبود جایگاه جامعهشناسی در ایران ارائه نموده است.</em>
جامعهشناسی,علوم اجتماعی,پژوهش,دانشگاه,ایران
https://www.jmsp.ir/article_9664.html
https://www.jmsp.ir/article_9664_86d64b47fbabd26c65ed8888f35354fa.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
3
شماره 9
2015
06
01
اندازهگیری اقتصاد زیرزمینی در ایران و بررسی علل و آثار آن
21
42
FA
خسرو
پیرایی
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز
kh.piraee@gmail.com
حسینعلی
رجایی
دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه آزاد کرمان
h.raja.gor@gmail.com
<em>(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست) </em>
<em>هدف از انجام این مطالعه برآورد و بررسی ابعاد اقتصاد زیرزمینی در ایران در طول دوره زمانی 1353 تا 1392 است. بدین منظور با استفاده ازروش شاخص چندگانه- علل چند گانه سری زمانی از اقتصاد زیرزمینی در ایران فراهم و مهمترین علل و آثار آن نیز بررسی شده است. نتایج برآورد سری زمانی اقتصاد زیرزمینی نشان دهنده آن است که در دوره زمانی مورد بررسی، اقتصاد زیرزمینی دارای روند افزایشی بوده است، هرچند که در نیمه اول سری زمانی فراز و نشیبهای دارد و شدت کمتری را نشان میدهد اما دردو دهه اخیر روندی کاملا صعودی را نشان میدهد. بهطوریکه اندازه آن از 7% تولید ناخالص داخلی در سال 1353 شروع شده و به 20% در سال 1372 میرسد و تا 5/38%در سال 1392 افزایش مییابد. از سویی دیگر نتایج نشان میدهند که بیشترین تاثیر اقتصاد زیرزمینی بر بازار پول است و از بین علتهای پیدایش اقتصاد زیرزمینی؛ شاخص بهاء کالا و خدمات مصرفی (تورم) بیشترین اثر مثبت بر اقتصاد زیرزمینی را داراست و بعد از آن بار مالیاتی مستقیم، شاخص باز بودن تجاری، اندازه دولت و نرخ بیکاری به ترتیب بیشترین اثر را بر اقتصاد زیرزمینی دارند.</em>
اقتصاد زیرزمینی,روش شاخص چندگانه-علل چندگانه,تورم
https://www.jmsp.ir/article_10304.html
https://www.jmsp.ir/article_10304_6b96c5fd16d2f0e495989acf082672c9.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
3
شماره 9
2015
06
01
گردشگری مذهبی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی ایران)
43
66
FA
معصومه
آقاجانی
دانشجوی دکتری علوم اقتصادی گرایش اقتصاد اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی
aghajani_1983@yahoo.com
سعید
فراهانیفرد
0000-0002-0316-863X
دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه قم
saeed.farahanifard@gmail.com
<em>(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست) </em>
<em>سفر واژهای کوچک اما پرمعناست که ازآغاز آفرینش همراه بشر بوده است. اگر بر سفر نام گردشگری نهاده و آن را از منظراقتصاد مطالعه کنیم با یکی از سودآورترین صنایع در عرصه بینالمللی روبرو میشویم. همچنین موضوع سیاحت و جهانگردی در فرهنگ و تمدن اسلامی با اندیشه و باور مسلمانان پیوندی محکم دارد. از این رو ضروری است اهمیت صنعت گردشگری (گردشگری مذهبی) را درگستره فرهنگ اسلامی بررسی کرده، مفاهیم، ویژگیها، اهداف و آثار آن را مورد بررسی قرار دهیم. در این مطالعه، همچنین به بررسی عوامل موثر بر گردشگری مذهبی و میزان اثر گذاری مهمترین عوامل با توجه به آمار موجود در این زمینه در ایران پرداخته خواهدشد. در این میان نگاهی گذرا خواهیم داشت بر وضعیت گردشگری در برخی کشورهای اسلامی نظیر عربستان، مصر و سایر کشورهای اسلامی. نتایج پژوهش نشان میدهد که گردشگری از نگاه اسلام اهمیت بسیاری دارد و میتوان آینده گردشگری مذهبی در ایران را مثبت ارزیابی کرد. در نهایت با توجه به نتایج حاصل از برآورد اثر عوامل موثر بر میزان گردشگری مذهبی، راهکارها و تدابیر لازم از سوی ایران به منظور بهرهگیری از فرصتهای گردشگری مذهبی جهت افزایش درآمدهای ناشی از صنعت جهانگردی مذهبی درایران به عنوان یکی از بهترین راههای خارج شدن از اقتصاد تکمحصولی نفت بیان خواهدشد. </em>
اقتصاد گردشگری,گردشگری مذهبی,عوامل موثر بر گردشگری مذهبی,کشورهای اسلامی
https://www.jmsp.ir/article_10306.html
https://www.jmsp.ir/article_10306_02a227ec1dcc468c2ad0cd233598505d.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
3
شماره 9
2015
06
01
اثرات فرهنگ سازمانی بر توسعه بازارگرایی در نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران مورد مطالعه: بانک مهر اقتصاد تهران بزرگ
67
95
FA
سید حسن
نوربخش
استادیار دانشگاه علم و هنر یزد
nourbakhsh.s@gmail.com
میثم
شفیعی رودپشتی
استادیار دانشگاه علم و هنر یزد
m.shafiee2004@gmail.com
سید محمد
موسوی
کارشناس ارشد مدیریت صنعتی دانشگاه علم و هنر یزد
s.m.moosavi@outlook.com
<em>(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست) </em>
<em>فرهنگ سازمانی، نوعی برنامهریزی اندیشه جمعی است که در سالیان اخیر به عنوان یک تفکر غالب در عرصه نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران مطرح بوده است. این اندیشه جمعی، متمایز کننده اعضا از یک گونه به گونه دیگر است. هر کس به نوعی با جمع و گروههای انسانی کار کرده باشد، از وجود این پدیده مهم سازمانی آگاه است. از آن طرف نیز بر اساس رویکرد کاربردی میتوان گفت که یکی از ویژگیهای سازمانهای پیشرو و رقابتپذیر، برخورداری از شایستگیهای بازارگرایی و توجه و تاکید آنها به خواستههای مردم بوده است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف شناسایی مدل مناسب فرهنگ سازمانی و طراحی مدلی برای بازارگرایی مطابق با نیازهای نظام بانکی کشور به بررسی اثرات فرهنگ سازمانی بر توسعه بازارگرایی در نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران میپردازد. جامعهی آماری این پژوهش را گروهی از کارمندان و کارشناسان و مدیران شعب بانک مهراقتصاد تهران بزرگ طی سالهای 92-1391 تشکیل میدهند. برای جمعآوری دادهها از دو پرسشنامهی فرهنگ سازمانی و بازارگرایی استفاده شده به طوریکه در مقیاس بازارگرایی مؤلفههای پرسشنامه بر اساس ابعاد مدل درایسدل طراحی شده و برای مقیاس فرهنگ سازمانی پرسشنامه استاندارد دنیسون بهکارگرفته شده است. به منظور آزمون فرضیههای تحقیق، از تحلیل رگرسیون تک متغیره و چند متغیره با استفاده از نرم افزار </em><em>spss</em><em> و نیز جهت برازش مدل بازارگرایی نرم افزار </em><em>Lisrel</em><em> بهکارگرفته شده است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که فعلا در این سطح نمیتوان ادعا نمود که بین فرهنگ سازمانی و بازارگرایی در نظام بانکی کشور رابطه معناداری وجود دارد</em><em>.</em>
فرهنگ سازمانی,بازارگرایی,نظام بانکی,بانک مهر اقتصاد
https://www.jmsp.ir/article_9662.html
https://www.jmsp.ir/article_9662_ed6a4f81a8260c6d09ff788a0d9c1a4a.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
3
شماره 9
2015
06
01
تجزیه تحلیل رشد بهرهوری، و ارزیابی عملکرد صنعت و زیر بخشهای آن (استان کردستان)
97
121
FA
صدیقه
عطرکار روشن
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا
satroshan@yahoo.co.uk
میر حسین
موسوی
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا
hmousavi@alzahra.ac.ir
فاطمه
رسولی
کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه الزهرا
fatemeh.rasouli66@yahoo.com
<em>(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست) </em>
<em>در تئوریهای رشد، بهرهوری به عنوان یکی از مهمترین عوامل رشد اقتصادی مطرح، و سطح بهرهوری در تولید صنعتی، یکی از معیارهای مهم و تعیین کننده قدرت یک فعالیت صنعتی برای دستیابی به مزیتهای نسبی در سطح داخلی و خارجی است. دراین پژوهش به اندازهگیری، مقایسه، و تجزیه و تحلیل شاخصهای بهرهوری جزئی نیرویکار و سرمایه و همچنین محاسبه رشد یهره وری کل، دربخش صنعت استان کردستان و به تفکیک زیربخشهای آن، با استفاده از دادههای ترکیبی طی سالهای 90-1384 پرداخته شده است. محاسبه رشد بهرهوری کل با استفاده از روش حسابداری رشد بهعمل آمد. براین اساس، نرخ رشد </em><em>TFP</em><em> به تفکیک زیر بخشها و بر حسب 16 گروه صنعتی براساس طبقهبندی استاندارد بینالمللی<sup><sup>[1]</sup></sup> با کد دورقمی (</em><em>ISIC. Rev.2</em><em>) مورد بررسی و طی سالهای مختلف محاسبه و مورد تحلیل قرار گرفت. سپس سهم رشد بهرهوری کل عوامل تولید و نهادههای تولید در رشد ارزش افزوده صنعت بررسی شد. نتایج حاصل از محاسبهی بهرهوری جزئی عوامل تولید، حاکی از آن است که طی دورهی مورد مطالعه، میانگین بهرهوری نیروی کار در سطح کل صنعت 7/3 بوده و میانگین بهرهوری سرمایه در سطح کل صنعت 70/0 بوده است. همچنین نتایج حاصل از محاسبه متوسط رشد سالانه بهرهوری کل عوامل تولید بیانگر رشد سالانه 3 درصد در استان بوده که در مقایسه با میزان رشد 06/2 درصدی بهرهوری کل عوامل تولید بخش صنعت ایران رشد بیشتری را نشان میدهد.</em> <br clear="all" /> [1]. International Standard Industrial Classification
بهرهوری جزئی عوامل تولید,رشد بهرهوری,صنعت,کردستان
https://www.jmsp.ir/article_10303.html
https://www.jmsp.ir/article_10303_4be5d726fb09727416564bcb1ad61ba8.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
3
شماره 9
2015
06
01
سنجش پایداری نظامهای بهره برداری کشاورزی در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی
123
139
FA
سید علی
نکویی نائینی
دانشجوی دکتری برنامه ریزی و توسعه دانشگاه اصفهان و کارشناس ارشد سازمان تعاون روستایی
mostafanek@yahoo.com
<em>(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست) </em>
<em>اقتصاد مقاومتی، اقتصادی را ترسیم میکند که توانایی مقابله با تکانههای وارده بر اقتصاد را دارد. چنین اقتصادی باید قابلیت انعطاف در شرایط مختلف و توانایی عبور از بحران را داشته باشد. با توجه به نقش بخش کشاورزی در تولید ناخالص ملی، اشتغال و تامین نیاز کشور به محصولات باغی، زراعی و دامی با حداقل وابستگی به خارج نسبت به سایر بخشهای اقتصادی، بخش کشاورزی در چارچوب اقتصاد مقاومتی از جایگاه ویژهای برخوردار است. هدف مطالعه پایداری نظامهای کشاورزی خرده مالکی، تعاونی تولید روستایی، تعاونی مشاع، شرکت سهامی زراعی و کشت و صنعتها در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی، همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل اعضای هر یک از نظام بهرهبرداری کشاورزی استان اصفهان است. برای نمونهگیری از روش خوشهای استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعه اسناد، پرسشنامه ساختار یافته و مطالعات میدانی بهدست آمد. نتایج پژوهش نشان میدهد نظام بهرهبرداری سهامی زراعی با توجه به سه اصل هم پیوندی، اختیارمندی و مسئولیت پذیری زراعی و تعاونی تولید با در نظر گرفتن سه اصل حاکمیت، مالکیت و فاعلیت، از طریق ایجاد تنوع در تولیدات، در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در راستای دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی قرار دارد. </em>
اقتصاد مقاومتی,نظامهای بهره برداری کشاورزی,بخش کشاورزی
https://www.jmsp.ir/article_10305.html
https://www.jmsp.ir/article_10305_b7aa32557ac092302db1c6c9bebb5889.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
3
شماره 9
2015
06
01
تحلیل رابطه بین کارآمدی و مشروعیت دولت جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر نظریه کلاوس اوفه
141
159
FA
عباس
شادلو
دانشجو دکترا
asvozara@gmail.com
رُزا
کرم پور
استادیار دانشگاه آزاد تهران مرکزی
rosakarampour@yahoo.com
<em>(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست) </em>
<em>رابطه بین کارآمدی و مشروعیت یکی از موضوعات اصلی مورد علاقه مکتب انتقادی بوده است. کلاوس اوفه چهره شاخص مکتب انتقادی تحقیقات وسیعی در خصوص مکانیسمها و گرایشهای بحرانی سرمایهداری انجام داد که اطلاعات ارزشمندی درباره ریشههای کسری مشروعیت و تناقض بین کارآمدی دولت نوسرمایهداری و فرآیند مشروعیت یابی آن بهدست میدهد. در این تحقیق با استفاده از نظریه دولت اوفه به بررسی چنین رابطهای در دولت جمهوری اسلامی طی دوره زمانی پس از سال 1368 تاکنون پرداخته و درصدد برآمدیم تا به این سوالات پاسخ گوییم که آیا وجود تناقض بین مشروعیت و کارآمدی ذاتی نوسرمایهداری که در نظریه اوفه بر آن تأکید شده قابل تعمیم دهی بر دولتهایی همچون ایران است یا خیر؟ همچنین در صورت وجود چنین تناقضی علل آن چیست؟ روش تحقیق مطالعه تاریخی-تطبیقی از طریق ابزار نمونه ایدآل است. نمونه ایدآل کشور نوسرمایهداری طبق تعریف اوفه معیار مقایسه قرار گرفت. علاوه بر بررسی کیفی، دو شاخص تورم و بیکاری برای کمی نمودن بحث از نظریه اوفه استخراج و در نمونه ایران مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. مبنای مقایسه دادهها، کشور ایدآل نوسرمایهداری آلمان در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در ایران بر خلاف کشورهای نوسرمایهداری با ناکارآمدی نظام اقتصادی (تورم بالا) مواجه هستیم که در ضمن موجب تهدید مشروعیت آن در برآوردن نیاز اساسی اشتغال شهروندان شده است. همان مکانیسمهایی که در دولت نوسرمایهداری موجب این تناقض است قابل تعمیم به کشوری چون ایران است. نتیجه دیگر اینکه علت اساسی تناقض بین کارآمدی و مشروعیت در ایران تمرکز اقتصاد در دست دولت است که به روش مدیریت سرمایهداری بهطور ناقص اداره میشوند. </em>
تورم,بیکاری,نوسرمایهداری,تناقض
https://www.jmsp.ir/article_10302.html
https://www.jmsp.ir/article_10302_96687bba8f7783bb5902e26254f937d8.pdf